การปฏิบัติตัวของผู้มีบุตรยาก ที่ได้รับการรักษาด้วยการผสมเทียม
การผสมเทียม (Artificial insemination)
เป็นการรักษาผู้มีบุตรยาก ซึ่งมีสาเหตุมาจากผลการตรวจน้ำอสุจิมีความผิดปกติเล็กน้อย
หรือ ตรวจไม่พบความผิดปกติใดๆ ด้วยวิธีการพื้นฐาน การผสมเทียมเป็นวิธีการฉีดน้ำอสุจิ
ผ่านทางช่องคลอดเพื่อให้ตั้งครรภ์ โดยไม่ต้องมีเพศสัมพันธ์ตามธรรมชาติ แบ่งเป็น 2 ชนิด ได้แก่
- การผสมเทียมโดยใช้น้ำเชื้อของสามี (Artificial insemination by husband’s semen ; AIH)
- การผสมเทียมโดยใช้น้ำเชื้อของผู้บริจาค (Artificial insemination by donor’s semen ; AID)
วิธีการฉีดน้ำเชื้ออสุจิเพื่อการผสมเทียม
วิธีการฉีดน้ำเชื้ออสุจิ แบ่งได้ 3 วิธีคือ
- ฉีดเข้าในช่องคลอด (intravaginal insemination ; IVI)
- ฉีดเข้าในปากมดลูก (intracervical insemination ; ICI)
- ฉีดเข้าโพรงมดลูก (intrauterine insemination ; IUI) วิธีนี้เป็นวิธีที่ได้รับการนิยมมากในปัจจุบัน
ความหมายของ intrauterine insemination (IUI)
IUI เป็นการฉีดน้ำเชื้ออสุจิเข้าโพรงมดลูก เพื่อให้เกิดการตั้งครรภ์ โดยที่น้ำอสุจินี้ต้องผ่านกรรมวิธีทางห้องปฏิบัติการเพื่อให้มีคุณสมบัติที่จะผสมกับไข่ได้
ขั้นตอนการผสมเทียม
ฝ่ายภรรยา: การผสมเทียมสามารถทำได้ในรอบเดือนตามธรรมชาติ หรือในรอบเดือนที่ได้รับยากระตุ้นการทำงานของรังไข่ด้วยยารับประทานหรือยาฉีด แพทย์จะติดตามการเจริญเติบโตขนาดของถุงไข่ด้วยการตรวจอัลตราซาวด์ทางช่องคลอด และจะพิจารณาให้ฉีดยาชักนำให้มีการตกไข่ และกำหนดวันให้มารับการฉีดน้ำเชื้ออสุจิเข้าโพรงมดลูกต่อไป
ฝ่ายสามี: ในวันที่จะทำการผสมเทียม สามีจะมาเก็บน้ำอสุจิเพื่อเตรียมน้ำอสุจิสำหรับการผสมเทียมดังมีขั้นตอนต่อไปนี้
- ทำความสะอาดอวัยวะเพศ
- เก็บน้ำอสุจิโดยวิธีสำเร็จความใคร่ด้วยตนเอง (Masturbation) โดยเก็บใส่ภาชนะแก้ว หรือพลาสติกเฉพาะที่ปากกว้างและสะอาด การเก็บจะต้องเก็บทั้งหมด โดยเฉพาะส่วนที่หลั่งออกมาตอนแรก
- ควรเก็บในห้องที่มิดชิด และอยู่ใกล้ห้องปฏิบัติการแต่ถ้าเก็บจากที่อื่น ควรน้ำส่งห้องปฏิบัติการภายใน 1 ชั่วโมง
- ไม่ควรให้น้ำอสุจิอยู่ในที่เย็นจัดหรือร้อนจัด
การปฏิบัติตัวก่อนการรักษา
เตรียมด้านจิตใจ
คู่สามีภรรยาควรร่วมการตัดสินใจที่จะรับการรักษาโดยวิธีการผสมเทียม จะต้องมีความเข้าใจถึงกระบวนการและโอกาสที่จะประสบความสำเร็จรวมทั้งค่าใช้จ่าย เพื่อให้เกิดความมั่นใจคลายความเครียดลดความวิตกกังวล
การเตรียมด้านร่างกาย
ฝ่ายภรรยา
- ควรดูแลความสะอาดของร่างการทั่วไป
- มารับการฉีดน้ำเชื้ออสุจิตามกำหนด โดยไม่ต้องงดน้ำและอาหาร
- ถ่ายปัสสาวะก่อนได้รับการฉีดน้ำเชื้อ
- จัดท่านอนในท่าขึ้นขาหยั่ง
- แพทย์นำน้ำเชื้อที่ผ่านกรรมวิธีการเตรียมแล้วฉีดเข้าโพรงมดลูก หลังการฉีดน้ำเชื้อควรนอนพักต่อประมาณ 15-30 นาที
ฝ่ายสามี
- ควรบำรุงรักษาให้สุขภาพสมบูรณ์ทั้งร่ายการและจิตใจ
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ พักผ่อนให้เพียงพอ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์
- งดเว้นการสูบบุหรี่หรือการดื่มสุรา
- หลีกเลี่ยงความเครียดและความกังวลใจต่างๆ
- พยายามอย่างนุ่งกางเกงใน ที่รัดหรือคับแน่นเพราะจะทำให้อุณหภูมิบริเวณถุงอัณฑะสูงขึ้น มีผลทำให้การสร้างเชื้ออสุจิลดลง และอย่าอบไอน้ำหรืออาบน้ำร้อนบ่อยๆ เพราะจะทำให้ลูกอัณฑะได้รับความร้อนมากเช่นกัน
การปฏิบัติตัวภายหลังการรักษา
- ควรรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างการ เช่น เนื้อสัตว์ ผัก ผลไม้ นม ฯลฯ
- พักผ่อนให้เพียงพอ หลีกเลี่ยงความเครียด และความกังวลใจ
- สามารถมีเพศสัมพันธ์กับสามีได้ตามปกติ ไม่มีข้อห้ามใดๆ รวมทั้งสามารถทำภารกิจต่างๆ ได้ตามปกติ
- รับประทานยา ฉีดยา หรือเหน็บยาทางช่องคลอดตามแพทย์สั่งจนครบจำนวน
- มาตรวจเลือดหรือปัสสาวะตามแพทย์นัด
- ควรมาพบแพทย์หรือไปโรงพยาบาลใกล้บ้านก่อนวันนัด หากมีอาการดังต่อไปนี้
- มีเลือดออกมากทางช่องคลอด
- มีอาการปวดท้องน้อยมาก
- มีไข้สูง
- หากมีระดูมาก่อนวันที่แพทย์นัด ให้มาพบแพทย์เพื่อรับการรักษาภาวะมีบุตรยากต่อไป ภายใน 3 วันแรกของรอบระดู